Koningswaal

Bouw van Koningswaal

De bouw van 'Koningswaal augustus 1933'

Een project in schaal Sm (1:64, meterspoor)
De aanleiding

In 2015 was er voor het Stoomtramteam dringend behoefte aan een kortlopend projectje, om na twaalf jaar ups en downs bij de bouw van het stoomtramdepot Druten, nu eindelijk eens die stoomtram in een authentieke omgeving te zien rijden.

En ziedaar:

Er werd een minibaantjeswedstrijd uitgeschreven door het Belgische blad Modelspoor Magazine op de 8e Modelspoor Expo op 15 – 16 oktober 2016 in Leuven (B). Tijdens één van de bouwavonden van het Stoomtramteam ontstond er een brainwave: we schrijven de stoomtram in voor deze wedstrijd. Op een tafel werd de maximaal toegestane binnenmaat van het zichtbare gedeelte uitgetekend en werd er met al bestaande gebouwen en wat flexibele rails geschoven: Koningswaal was geboren!

De uitwerking

Het fictieve dorpje Koningswaal ligt in het land van Maas en Waal aan de stoomtramlijn Nijmegen – Druten – Wamel van de Stoomtram Maas & Waal.
De stoomtramlijn, met een spoorwijdte van 1067 mm, leidde vanaf 1902 een marginaal bestaan in deze vrij arme streek en zou in februari 1934 worden opgeheven, maar dat wist augustus 1933 nog niemand.
De tramlijn komt vanaf het zogenoemde veldspoor (op een eigen baan door het veld) Koningswaal binnen, tussen de slagerij Van Os en het huis van notaris Van Westrhenen door.
Direct na het oversteken van de Koningstraat ligt de tramhalte, een beetje aan de rand van het dorp, met een klein stationsgebouwtje, annex chefswoning.
Tussen dit gebouw en het halteperron ligt een zijspoor naar de laad- en losplaats iets verderop.
Het is hartje zomer; de meeste dorpelingen werken op het land, want de oogst moet worden binnengehaald. Het is daarom erg rustig in het dorp en ook de stoomtram heeft weinig klandizie, maar dat had deze eigenlijk altijd al…

De bouw

Zoals al gezegd is het diorama gebouwd in de schaal Sm. Schaal S is veel gebruikte schaal in de UK, USA, Australië en Nieuw Zeeland.
Alle materieel en scenery zijn zelf gebouwd, grotendeels uit styreen, naar voorbeelden in het Land van Maas en Waal ten westen van Nijmegen.

De constructie en techniek
De rails voor de stoomtram ligt al vast gespijkerd op de module en kan er met de gebouwen worden geschoven, op zoek naar de ideale positie. De gebouwen zijn 'geleend' van het grotere stoomtramproject Stoomtramdepot Druten en zijn nog in de kartonbouwwijze.
De trambaan op de module (het zichtbare gedeelte) en op het 'achterommetje'. Het ovaal met inhaalspoor is bestemd voor de personentrams, het separaat liggende spoor is voor de pendeldienst van de goederentram. De trambaan is tijdens het maken van de foto al helemaal operationeel onder Koploper.
De kast is klaar en heeft aan de achterzijde afgeronde hoeken, waarop een grijsblauwe lucht zal worden geschilderd. De Koningstraat ligt al op z'n plaats en in gemaakt van pluimkarton (carton plume), waarin de kinderkopjes zijn gestempeld met een onthaarde en rechthoekig gemaakte penseel.
De onderzijde van de module (linksonder) en het achterommetje. Voor de digitale voeding van de baan is er een ringleiding van gestript koperdraad aangelegd met behulp van kroonsteentjes. In het midden van de achterommetje ligt nog een rechte 'ringleiding' voor de gestabiliseerde 12V gelijkstroom. De genummerde zwarte punten langs de digitale ringleiding zijn de Hall sensors voor de terugmeldingen, die reageren op de zuidpool van de magneetjes onder de trams. Aan de bovenzijde zijn respectievelijk een RoSoft wisseldecoder en een RoSoft S88-n terugmelder te zien. De hangende draad hoort niet bij Koningswaal, maar verbindt tijdens het werken de slimme telefoon met het 'sound system' (35W versterkertje en luidsprekertje voor de tram- en omgevingsgeluiden), maar speelde op dat moment Pink Floyd).
Het 'Power Pack' van Koningswaal met (v.r.n.l.) de voedingen, ROCO Multimaus en RoSoft XpressNetLi module voor verbinding met de laptop met Koploper.
De gebouwen
Tussen slagerij Van Os en de zijwand van de module was nog ruimte voor een pand en hiervoor werd een free style smederij gebouwd, dus zonder specifiek voorbeeld in het Land van Maas en Waal. Het is gebouwd in styreen en Slaters card (baksteen); een primeur voor onze huizenbouwer...... Slagerij Van Os, waarvan nog een hoekje te zien is, is nog van karton en steentjespapier.
De bouw van de smederij in styreen en het resultaat hiervan beviel zo goed, dat na de minibaantjeswedstrijd in Leuven besloten werd om de drie bestaande 'karton'-gebouwen alsnog in styreen te herbouwen. Hierboven is de nieuwe slagerij Van Os in styreen te zien; alleen het dak is nog van het oude model dat, door de licht ingezakte staat, de slagerij een heel authentieke uitstraling geeft.
Hetzelfde gebeurde met de woning van de stationschef in Druten: rechts het bestaande model in karton en links de remake in styreen als haltegebouw voor Koningswaal in aanbouw.
Tenslotte rechts het postkantoor van Druten in karton en links hetzelfde gebouw in styreen in aanbouw als notarisvilla voor Koningswaal. De herbouw van deze drie panden heeft zich binnen drie maanden voltrokken en was vóór OntraXS half maart 2017 gereed !!
Overige scenery
Een notarisvilla moet ook een fatsoenlijke tuin hebben en dat betekende een forse muur, een bordes (gemaakt van Juweela steentjes...), een sjieke beplanting en twee blote (H0) dames op een sokkel.
A propos, Juweela steentjes.... in een vlaag van overmoed werd besloten de trottoirs aan te leggen met Waalklinkers in de vorm van Juweela steentjes in de schaal H0... Er bleken er ca 30.000 stuks voor nodig te zijn, die individueel met een mespuntje netjes in verband in de lijm gelegd dienden te worden. Uiteindelijk zag het er heel mooi uit, maar echt natuurgetrouw was het nu ook weer niet. De voegen van de steentjes zijn toch maar ingewreven met een Alabastine vulmiddel en ingekleurd met een verdunde zwarte wash en lichtgrijze dry brush.
De grote eik staat op zijn plaats, de laad- en losplaats, de Koningstraat en de helft van de trottoirs eveneens. De grote panden zijn nog uit de kartontijd. De kinderkopjes van de Koningstraat en de laad- en losplaats zijn gemaakt van pluimkarton, waarin de klinkertjes per stuk zijn ingeperst met een onthaarde, in de vorm gedrukte penseel.
Bakker Joh. Poelen, tevens stationschef in Beuningen, had vroeger een Citroën bestelwagen met een iets andere vorm, maar dit model van een EFSI , schaal 1:64 Ford T, voldoet ook prima. Het komt uit de speelgoedvoorraad van één van onze zonen, waarbij een “complete make over” wel noodzakelijk was.
Een handkar in styreen, gebouwd naar een ge-googled plaatje, in dienst van de stoomtram voor besteldiensten in het dorp, maar, zoals in Koningswaal, ook gebruikt bij het onderhoud van het terrein.
Voor het transport van gekapte bomen werd vroeger een mallejan gebruikt. Deze mallejan is speciaal voor Koningswaal gebouwd door Jan van Zandvoort, vrijwilliger bij het Museum Tweestromenland in Beneden Leeuwen, naar aanleiding van de tentoonstelling over de Stoomtram Maas en Waal van februari tot juni 2017, waarbij ook het tramdepot Druten en Koningswaal te zien waren.
Een knotwilg in wording en wordt gebouwd volgens de koperdraadmethode.
De grote eikenboom in wording, is gemaakt volgens de koperdraad methode. De workshop 'Zelf bomen maken' heeft hier duidelijk zijn vruchten afgeworpen.
De vaten zijn van zeer onduidelijke herkomst, maar een likje verf en wat wash maken er een acceptabel accessoire van. De planken zijn gemaakt van cederhouten 'lucifers' waarmee één van de stoomtramteamleden bij voorkeur zijn sigaren aansteekt.
Voor het maken van versgekapte boomstammen gaat er niets boven de echte natuur. De basis voor het landschap is fijn zand, afkomstig van een Zuidfrans zandstrand aan de Atlantische kust. Het gras is daarop in meerdere lagen elektrostatisch aangebracht. daarnaast zijn er meerdere kleuren groene Woodland turf en Woodland en Heki foliage gebruikt om het hoogzomerse landschap uit te beelden.
Tenslotte een plaatje van (een deel van) het eindresultaat: de stoomtram naar Nijmegen staat langs het perronnetje, terwijl de goederentram al opstoomt in de tegengestelde richting, omdat het spoor naar Druten inmiddels vrij is. Foto: Len de Vries, Rail Magazine.